ZZP bemiddeling of toch niet?

Inmiddels telt Nederland ruim 1 miljoen zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers). Dit betreft dan enkel de ondernemers die hier hun brood mee verdienen. Als ook mensen worden meegeteld waarvoor het zzp-schap een bijverdienste is, dan ligt dit aantal hoger. Deze groep bevindt zich in allerlei sectoren en leeftijdsgroepen waarvan de leeftijd voornamelijk ligt tussen de 35 en 55 jaar. In 2017 werkten deze zelfstandigen gemiddeld 35 uur per week. Dat is iets meer dan werknemers in loondienst die gemiddeld 33 uur per week werkten. (bron CBS)

Bemiddelingsbranche

De bemiddelingsbranche helpt veel van deze ondernemers aan het vinden van opdrachten. We zien daarin een diversiteit aan methodes en middelen. Zo zijn er uitzendbedrijven die naast het ter beschikking stellen van arbeidskrachten ook bemiddelen tussen een ZZP’er en een opdrachtgever en zijn er bureaus die enkel ZZP’ers bemiddelen naar een opdracht.

Vorm onduidelijk

De terminologie “bemiddelen” roept regelmatig verwarring op, immers noemen uitzendbureaus, payrollers, recruitment bureaus, detacheringsbureaus zich allemaal bemiddelaar op de arbeidsmarkt. Dus ook het helpen van een ZZP’er aan werk is bemiddelen, toch?

Varianten

Tijdens inspecties zien wij het toch vaak genoeg mis gaan. Om tot een beoordeling te komen welke vorm van toepassing is, is de overeenkomst met de opdrachtgever leidend. We komen daarbij in onze praktijk de volgende varianten tegen:

• Ter beschikking stellen onder leiding en toezicht van de opdrachtgever (TBA)
• Aanneming van werk (AVW) en Overeenkomst van opdracht (OVO)
• Bemiddelingsovereenkomst “echte” bemiddeling(BO)

Bovenstaande maken we visueel met een aantal voorbeelden:

Voorbeeld 1: Ter beschikking stellen onder leiding en toezicht van de opdrachtgever

Bemiddelaars die ZZP’ers onder leiding en toezicht van de opdrachtgever ter beschikking stellen doen afbreuk op de zelfstandige status van de zelfstandige. Je zegt eigenlijk dat er sprake is van een gezagsverhouding en regie door de opdrachtgever, dit kan niet. Immers, een zelfstandige kan per definitie niet onder leiding en toezicht werken.

In het SNA (NEN 4400) en PayOK keurmerk wordt dit beoordeeld, ondernemingen die dit op deze wijze doen voldoen niet aan de eisen uit deze keurmerken. Bedrijven die dit doen zijn fiscaal aansprakelijk, de belastingdienst kan een naheffing opleggen voor sociale verzekeringspremies omdat de ZZP’er feitelijk in loondienst is.

Voorbeeld 2: Overeenkomst van opdracht (tussenkomst) / aanneming van werk

Vaak wordt werk aangenomen en uitbesteed aan een ZZP’er waar een projectcalculatie achter ligt. Dan wordt het werk aangenomen voor een vast bedrag (lumpsum). De zelfstandige is volledig verantwoordelijk voor de kwaliteit van het werk. Hier is de bemiddelaar in feite aannemer en zit in de fiscale keten van aansprakelijkheid.

Een projectleider of IT professional wordt vaak bemiddeld tegen een uurtarief (werk in regie). De gewerkte uren worden gefactureerd aan de opdrachtgever en de ZZP’er factureert deze uren aan de bemiddelaar. Ook hier is sprake van een fiscale keten, de opdrachtverstrekker (bemiddelaar) is dan fiscaal aansprakelijk. De bemiddelaar moet werken met een voor de belastingdienst goedgekeurde overeenkomst van tussenkomst.

Voorbeeld 3: “echte“ ZZP bemiddeling

Arbeidsbemiddelaars die met een bemiddelingsovereenkomst de ZZP’er bemiddelen met de opdrachtgever zetten zichzelf buiten de fiscale keten van aansprakelijkheid en lopen dan geen ketenaansprakelijkheidsrisico. Er is dan een overeenkomst van opdracht / aanneem overeenkomst tussen de ZZP’er en de opdrachtgever. De opdrachtgever loopt dan wel het ketenaansprakelijkheidsrisico.

Voorbeeld 4: Foutieve poging tot bemiddeling / opdrachtverstrekking

We komen vaak tegen dat de overeenkomst met de opdrachtgever anders is dan datgene wat met de ZZP’er overeengekomen wordt. In bovenstaand voorbeeld komen de opdrachtgever en bemiddelaar overeen dat er bemiddeld moet worden. Vervolgens sluit de bemiddelaar een overeenkomst van opdracht of aanneming van werk met de ZZP’er.

We komen het ook andersom tegen, de opdrachtgever heeft een overeenkomst van opdracht met de bemiddelaar en de bemiddelaar sluit een bemiddelingsovereenkomst met de ZZP’er. Ook dit kan niet. Contractuele afspraken in de keten dienen consistent te zijn.

Waar wordt nou op gecontroleerd?

We hebben diverse keurmerken waar binnen spelregels omtrent ZZP’ers worden gecontroleerd.

SNA keurmerk (NEN 4400-1)

Beoordeelt of er sprake is van fiscale risico’s in het kader van inleners en ketenaansprakelijkheid. We controleren daarbij:- Of de onderneming werk heeft aangenomen of er een opdracht is verstrekt.

• Of er een overeenkomst is afgesloten met de ZZP’er die past bij de opdracht met de opdrachtgever, zoals een overeenkomst van opdracht met tussenkomst etc. (per 1 januari 2019 eist het SNA keurmerk dat gewerkt wordt met een door de belastingdienst positief beoordeelde modelovereenkomst)
• Of er bij “echte” bemiddeling namens de ZZP’er wordt gefactureerd.
• De identiteit van de ZZP moet zijn vastgesteld en vastgelegd (kopie paspoort alleen van een onderdaan van buiten de EU dan wel EER of Zwitserland).
• ZZP’er is ingeschreven in de KVK en heeft een BTW nummer.
• Bewaartermijn van documenten (7 jaar na afloop van het kalenderjaar waarin de laatste facturatie plaatsvond.)

NBBU ZZP bemiddeling

Is in het leven geroepen voor “echte” bemiddelaars die niet in de fiscale keten van aansprakelijkheid zitten. Dezelfde eisen als uit het SNA keurmerk komen hier tot uiting met een aantal aanvullende spelregels:

•  Er wordt een vergoeding ontvangen voor het in contact brengen van de zelfstandige en diens opdrachtgever en/of facilitaire diensten.
•  Er gebruik wordt gemaakt van een door de belastingdienst beoordeelde overeenkomst tot bemiddeling; (zie nummer 9051625886)
•  Indien de onderneming de voorfinanciering verzorgt (ongeacht of hij dit zelf verzorgt of bij een factoringmaatschappij onderbrengt), blijft het uiteindelijke risico van niet-betaling bij de zelfstandige liggen;
•  In de overeenkomst met de opdrachtgever is vastgelegd dat op verzoek van opdrachtgever inzage wordt geboden in de voor hem relevante gegevens/ documenten;
•  Er een procedure is vastgelegd hoe de inzage georganiseerd is en deze procedure (kunnen schriftelijk zijn vastgelegd, geautomatiseerd zijn ingevoerd of mondeling zijn overeengekomen) wordt ook gevolgd;
•  De onderneming moet lid zijn van de NBBU.

PayOK keurmerk

Is een beoordelingsset voor kwalitatief hoogstaande bemiddelaars die de risico’s omtrent keten aansprakelijkheid van loon willen minimaliseren. Voor ZZP’ers heeft het dezelfde eisen als het SNA keurmerk, met als additionele eis:

• Het door de ZZP’er aan de onderneming gefactureerde uurtarief minimaal voldoet aan het minimumtarief van EUR 18,- per uur. Bij aanneming van werk of stuksprijs dient het uurtarief gerelateerd aan de arbeid inzichtelijk te worden gemaakt.

Transparantie in rollen en verdienmodel

In de praktijk blijkt dat bemiddelaars niet altijd voor zichzelf duidelijk hebben welke rol zij in de keten hebben en hoe hun verdienmodel eruit ziet.
Er wordt een tarief door de ZZP’er in rekening gebracht aan de bemiddelaar en die doet er wat bij en brengt dit in rekening aan de opdrachtgever.

Over de vraag wie betaalt nou welk bedrag en welke diensten ontvangen zij daarvoor is niet altijd nagedacht. De ZZP’er betaalt voor de werving en selectie is dan een vaak gehoord argument. Dus de opdrachtgever betaalt dan niet voor de diensten van de bemiddelaar is dan mijn reactie.

Uiteindelijk leiden dit soort vragen tot het creëren van bewustzijn en transparantie; waarom doen we de dingen die we doen, en kan dat eigenlijk wel?

Dat zorgt ervoor dat we de risico’s leren begrijpen en kunnen beheersen. Zo helpen we elkaar verder in het woud van regelgeving.

Patrick Tom

Elke maand schrijven wij nieuwe actuele nieuwsitems. Benieuwd naar meer artikelen over ZZP bemiddeling? Bekijk dan hier al onze nieuwsartikelen. Wil je graag maandelijks een mail ontvangen met alle actuele nieuwsitems, stuur dan een mail naar contact@cicero.nl.