Schijnconstructies bij de inzet van flexibele arbeidskrachten in coronatijd volop in de schijnwerper

In de afgelopen coronamaanden verschijnen regelmatig in verschillende Europese landen artikelen in de pers over problemen of schijnconstructies die gesignaleerd worden bij de inzet van flexibele arbeidskrachten. Vaak gaat het dan om de wijze van huisvesting van deze migranten met discussies of dit de coronaverspreiding in de hand werkt. Anderzijds lijkt het erop dat de besmetting in de hand gewerkt wordt door de omstandigheden op de werkplek zelf.

Schijnconstructies bij flexibele arbeidscontracten

Een bijwerking van Corona is dat ontwikkelingen op de flexibele arbeidsmarkt stevig op de agenda gezet worden. Waarbij het begrip schijnconstructies vaak valt. Zie bijvoorbeeld het op 30 oktober aan minister Koolmees aangeboden tweede advies van het aanjaagteam bescherming arbeidsmigranten onder leiding van Emile Roemer.  Het is voor opdrachtgevers nog belangrijker geworden om risico’s op aansprakelijkheid in beeld te brengen en maatregelen te treffen.

Wet Aanpak Schijnconstructies sinds 2015

In Nederland is sinds 2015 de Wet Aanpak Schijnconstructies (WAS) van kracht, waarin de ketenaansprakelijkheid voor het loon centraal staat. De schijnconstructie wordt omschreven als een constructie, al dan niet grensoverschrijdend, waarmee de randen van de wet opgezocht worden met het risico dat de wet overtreden wordt. Vaak wordt dit gekoppeld aan de inzet van arbeidsmigranten. Echter het heeft net zo goed betrekking op arbeidskrachten met de Nederlandse nationaliteit.

Doel van de ketenaansprakelijkheid voor het loon is om bescherming te bieden aan arbeidskrachten tegen onderbetaling. En eerlijke opdrachtgevers en werkgevers beter te beschermen tegen oneerlijke concurrentie door schijnconstructies. Huurt een opdrachtgever een ander bedrijf in om werk uit te voeren, en huurt dat bedrijf vervolgens een ander bedrijf in, dan spreken we van een keten. Als een arbeidskracht van het laatste bedrijf geen loon ontvangt, dan kan hij of zij alle schakels in de keten aansprakelijk stellen voor uitbetaling van het loon. Als opdrachtgever kunt u dit risico beperken als u aantoont dat u niet verwijtbaar gehandeld heeft.

Niet verwijtbaar handelen aantonen

De wet WAS geeft een indicatie van maatregelen die een opdrachtgever kan treffen om niet-verwijtbaar handelen aan te tonen, zoals onder andere:

• Het opnemen van voorwaarden in de overeenkomst met de (onder)aannemer of uitlener over de naleving van arbeidsrecht;
• maximaal in te schakelen partijen in de keten;
• Steekproefsgewijze controle bij (onder)aannemer of uitlener op naleving van het arbeidsrecht;
• Het vaststellen van een procedure met de (onder)aannemer of uitlener over de handelswijze bij melding van misstanden;
• Controle op registratie van (onder)aannemer of uitlener.

De maatregelen die de wetgever noemt zijn erop gericht dat de opdrachtgever zicht heeft op de naleving van uitbetaling van het juiste loon volgens wet- en regelgeving bij bedrijven waar werk aan uitbesteed wordt.

Keurmerken om aansprakelijkheid te verminderen

De Inspectie SZW heeft de mogelijkheid om bij misstanden de hele keten te onderzoeken. De inspectieresultaten van deze onderzoeken worden openbaar gemaakt. Als een opdrachtgever verwijtbaar gehandeld heeft kan dit leiden tot aansprakelijkheid maar ook tot imagoschade omdat dit bekend gemaakt wordt.

In de praktijk zijn er inmiddels een aantal keurmerken gelanceerd die tot doel hebben het risico van de opdrachtgever op aansprakelijkheid loon te beperken en bij te dragen aan het toetsen van ketens. Zo is er het algemene keurmerk PayOk en specifiek voor de transportsector het keurmerk PayChecked.

Samenvattend: Door initiatief te nemen en te handelen kan het risico voor de opdrachtgever beperkt worden. Voorkomen is beter dan genezen.

Heeft u vragen over het onderwerp Schijnconstructies bij flexibele arbeidscontracten. Of bent u geïnteresseerd in de toetsingen die wij kunnen uitvoeren? Neem dan direct contact met ons op via e-mail contact@cicero.nl of bel ons op 038 7200821.